قال ابن الجوزي ( تلبيس إبليس: 447) ‏عن يحيى بن معاذ يقول: «اجتنب صحبة ثلاثة أصناف من الناس العلماء الغافلين والفقراء المداهنين والمتصوفة الجاهلين».
امام ابن جوزی در کتاب "تلبیس ابلیس" آورده: از يحيي بن معاذ نقل است كه فرمود: «از صحبت سه گروه بپرهيزيد: عالمان غافل، فقيران تملق گو و صوفیان جاهل».

شهید حقیقی کیست؟

شهيد حقيقي كسي ‌است كه در جهاد در راه الله بميرد و يا مجروح شود و بر اثر آن فوت كند، البته غير از اين را هم شهيد مي‌نامند؛ در بخاري به روايت ابوهريره رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ آمده كه: رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ فرمود:[ الشُّهَدَاءُ خَمْسَةٌ الْمَطْعُونُ وَالْمَبْطُونُ وَالْغَرِقُ وَصَاحِبُ الْهَدْمِ وَالشَّهِيدُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ] بخاري (653)
«شهدا پنج گروه‌اند:1- كسي كه در اثر طاعون و وبا بميرد. 2- كسي‌كه در اثر اسهال بميرد.3- كسي‌كه در اثر غرق‌شدن در آب بميرد.4- كسي‌كه زير آوار فوت نمايد. 5- كسي‌كه در راه الله كشته شود».
بخاري بابي براي شهدا اختصاص‌داده با اين عنوان: باب شهادت هفت نوع است بجز قتل،( بخاري قبل (2829)) و اين باب بيانگر تعداد شهدا است. در حديثي‌كه مالك به روايت جابر بن عتيك رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ تخريج كرده است آورده: رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ به عيادت عبدالله بن ثابث آمد و حديث را ذكركرد و در قسمتي‌از آن چنين آورده:[... مَا تَعُدُّونَ الشَّهِيدَ فِيكُمْ؟ ] «... به نظر شما شهيد كيست؟» گفتند: كسي‌كه در راه الله كشته شود. و فرمود:[ الشهداء سبعة سوى القتل في سبيل الله ] «بجز مرگ در راه الله، شهيدان‌هفت دسته‌اند» و علاوه بر آن چه در حديث ابوهريره رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ ذكر شده است اين نيز هستند؛[ الحريق وصاحب ذات الجنب والمرأة تموت بِجُمع ] ابوداود( 3111)
«كسي‌كه آتش گرفته و كسي‌كه ذات الجنب گرفته (بيماري پلورسي - ورم و پرده دروني پهلو که باعث درد پهلو و تب و تنگي نفس و سرفه مي شود.) و زني‌كه در اثر تولد بچه بميرد».
اصحاب سنن و ترمذي حديثي را از سعيد بن زيدرَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ روايت كرده‌اندكه: [مَنْ قُتِلَ دُونَ مَالِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ قُتِلَ دُونَ دِينِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ قُتِلَ دُونَ دَمِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ، وَمَنْ قُتِلَ دُونَ أَهْلِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ] ابوداود (4772)
«هركس به خاطر دفاع از مال، دين، خون و خانواده‌اش‌كشته شود، شهيد است».
نسائي بصورت مرفوع از سويد بن مقرن رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ روايت مي‌كند كه:[ مَنْ قُتِلَ دُونَ مَظْلَمَتِهِ فَهُوَ شَهِيدٌ] نسائي (4098-4101)
«كسي‌كه مظلوم است و (در دفاع از حق خود)كشته شود، شهيد است».
در مجموع رسول الله صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ وَسَلَّمَ قصد انحصار نداشته است. ابن حجر در فتح الباري - (6/43)، با سندهاي صحيح مي‌گويد: بيش از بيست نوع از شهدا براي ما به اثبات رسيده است.
اما حديث زني‌كه به بيماري صرع مبتلا بود،دليلي نيست كه آن حكم مختص به آن زن باشد، چون‌هيچ قرينه‌اي‌‌كه بيانگر چنين حكمي باشد، وجود ندارد بلكه اميد مي‌رود كه براي همه كساني‌كه بسان او به چنين بيماري مبتلا باشند و براي كسب ثواب تا هنگام مرگ آن را تحمل كنند شامل شود. اما آيا شهيد محسوب مي‌شوند؟ چيزي‌كه بيانگر شهيد بودن اين‌گونه افراد باشد در سنت سراغ نداريم.


و بالله التوفيق، و صلي الله علي نبينا محمد وآله وصحبه وسلم
فتاواي انجمن دايمي مباحث علمي و افتا (12/18،20)
IslamPP.Com